مواد صلحنامه امام حسن(ع)
مواد قرارداد صلحنامه امام حسن چيست؟
جواب:
: 1. «حكومت به معاويه واگذار ميشود بدين شرط كه كه به كتاب خدا و سنت پيغمبر و سيره خلفاي شايسته عمل كند.
اين ماده قرارداد اين است [و در واقع] امام حسن اينچنين قرارداد ميبندد: مادامي كه ظلم فقط به من است و مرا از حق خودم محروم كردهاند ولي آن غاصب متعهد است كه امور مسلمين را در مجراي صحيح اداره كند، من به اين شرط حاضرم كنار بروم.
2. «پس از معاويه حكومت متعلق به حسن است و اگر براي او حادثهاي پيش آمد متعلق به حسين.» اين جمله مفهومش اين است كه اين صلح يك مدت موقتي دارد، نه اينكه [امام حسن] گفت ديگر ما گذشتيم و رفتيم، اين تو او اين خلافت، تا هر وقت هر كار ميخواهي بكن؛ نه، «تا معاويه هست»، اين صلح تا زمان معاويه است، شامل بعد از زمان معاويه نميشود، پس معاويه حق ندارد براي بعد از زمان خودش توطئهاي بچيند: «و معاويه حق ندارد كسي را به جانشيني خود انتخاب كند.»
معاويه در شام لعن و ناسزاي به امير المؤمنين را رسم كرده بود. اين را در متن صلحنامه قيد كردند كه بايد اين عمل زشت موقوف باشد: «معاويه بايد ناسزا به امير المؤمنين و لعنت بر او را در نمازها ترك كند و علي را جز به نيكي ياد ننمايد» كه اين را هم معاويه تعهد و امضا كرد.
4. «بيت المال كوفه كه موجودي آن پنج ميليون درهم است، مستثني است و «تسليم حكومت» شامل آن نميشود و معاويه بايد هر سالي دو ميليون درهم براي حسن بفرستد.» اين قيد را كرده بودند براي همين كه ميخواستند نياز شيعيان را از دستگاه حكومت معاويه رفع كنند كه اينها مجبور نباشند و بدانند اگر نيازي داشته باشند ميشود خود امام حسن و امام حسين مرتفع كنند. «و بني هاشم را از بخششها و هديهها بر بني اميه امتياز دهد و يك مليون درهم در ميان بازماندگان شهدايي كه در كنار امير المؤمنين در جنگهاي جمل و صفّين كشته شدهاند تقسيم كند و اينها همه بايد از محل خراج «دارابجرد» تأديه شود.»
5. «مردم در هر گوشه از زمينهاي خدا (شام يا عراق يا يمن و يا حجاز) بايد در امن و امان باشند و سياهپوست و سرخپوست از امنيت برخوردار باشند و معاويه بايد لغزشهاي آنان را ناديده بگيرد.» مقصود كينهتوزيهايي است كه به گذشته مربوط ميشود، چون اينها اغلب كساني بودهاند كه در گذشته با معاويه در صفّين جنگيدهاند. «و هيچ كس را بر خطاهاي گذشتهاش مؤاخذه نكند و مردم عراق را به كينههاي گذشته نگيرد. اصحاب علي در هر نقطهاي كه هستند در امن و امان باشند و كسي از شيعيان علي مورد آزار واقع نشود و ياران علي بر جان و مال و ناموس و فرزندانشان بيمناك نباشند و كسي ايشان را تعقيب نكند و صدمهاي بر آنان وارد نسازد و حق هر حقداري بدو برسد و هر آنچه در دست اصحاب علي است از آنان باز گرفته نشود. به قصد جان حسن بن علي و برادرش حسين و هيچيك از اهل بيت رسول خدا توطئهاي در نهان و آشكار چيده نشود.»
پاورقي:
مجموعه آثار شهيد مطهري ج14 ـ صلح امام حسن(ع) صفحه: 648 الي 649
شهيد مطهري