پيرامون همسران امام حسن مجتبي عليه السلام بايد بگوئيم اولا تعدد زوجات در صدر اسلام و در محيط جزيرة العرب امري متعارف بود و اسلام با تعيين شرايطي حدود آن را مشخص و آن را تائيد نموده است. از نظر اسلام يک مرد در يک زمان مي تواند چهار همسر دائمي داشته باشد ولي بيشتر از آن جايز نيست و اين در حالي است که اين مرد مي تواند همسران با عقد موقت هم داشته باشد و کنيزاني از راه صحيح شرعي در اختيار داشته باشد و با همه اينها مي تواند رابطه زناشوئي داشته باشد و حقوق زناشوئي را نيز رعايت نمايد. و پيامبر اکرم (ص) و ائمه طاهرين عليهم السلام از اين مسأله که امري شرعي و جايزه بوده است، استثناء نبوده اند و چه بسا در يک زمان بيش از يک همسر دائم داشته اند و همسراني هم بصورت متعه در اختيار داشته اند و کنيزاني نيز داشته اند. ولي آنان از تعدد زوجات به عنوان يک ابزار و وسيله براي حفظ و تقويت اسلام و اصحاب و ياران و حفظ جان خود استفاده مي کردند. اگر به تاريخ نگاه کنيم همسران پيامبر اکرم (ص) يا ائمه عليهم السلام از قبائل مختلف بوده است و پيوند با آنان بمنزله سربازگيري براي ياري اسلام و شيعه بوده است نه اينکه از سر شهوتراني و جاذبه هاي نفساني باشد. دليل بر اين مطلب اين است که بسياري از همسران پيامبر (ص) و ائمه طاهرين از بين زنان سالخورده و يا زناني بوده اند که بهره اي از زيبائي نداشته و پيامبر (ص) و امام (ع) روي جهات سياسي و اجتماعي به اينگونه ازدواج ها تن مي دادند.



ثانيا درباره همسران امام مجتبي (ع) بعضي از قلم هاي مسموم دشمنان و افراد مغرض عددهاي مختلفي را نوشته اند که از آنجايي که اسنادشان ضعيف است نمي توان آنها را قبول کرد. مضافا بر اينکه اگر تعداد ازدواجهاي امام عليه السلام زياد بود، بايد فرزندان آن حضرت هم زياد مي شد. حتي اگر هر يک از همسران آن حضرت يک فرزند به دنيا آورده باشد بايد عدد زيادي شود. در حاليکه اينطور نيست. و تاريخ چنين چيزي را نشان نداده که آن حضرت فرزندان زيادي داشته باشد[1].



نکته ديگري که ساختگي بودن اين روايات را روشن مي سازد اين است که آن حضرت دشمنان زيادي داشتند که در صدد نکته گيري و خارج نمودن آن حضرت از صحنه خلافت بوده اند اگر اين مطالب (داشتن بيش از صد همسر) درست بود، بايد از اين نکته بر عليه آن حضرت استفاده کرده و به آن حضرت بگويند چون زنان و همسران زيادي داري براي خلافت شايسته نيستي در حاليکه چنين چيزي را حتي دشمنان معاصر آن حضرت نگفته اند.



پس اين افرادي که عدد هاي زياد و بزرگي را براي تعداد همسران آن حضرت نقل کرده اند قولشان قابل اعتماد نيست.



همسران آن حضرت که اسمشان در تاريخ ذکر شده است عبارتند از:



1- جعده بنت اشعث.



2- ام عبد الله که دختر شليل بن عبدالله بوده است.



3- مادر حضرت قاسم (ع) که کنيز بوده است.



4- عايشه الخثعميه



5- خوله الفزاريه



6- ام کلثوم دختر فضل بن عباس



7- ام اسحاق دختر طلحة بن عبدالله تميمي



8- ام بشير دختر ابي مسعود انصاري.



9- هند دختر عبدالرحمن بن ابي بکر



10- زني از دختران عمرو ابن أهيم المنقوي



11- زني از دختران زراره



12- زني از طايفه ثقيف که فرزندي بنام عمر بدنيا آورد.



13- زني از طايفه بني شيبان از آل همام.



لازم به تذکر است همه اين زنان دريک زمان همسر آن حضرت نبوده بلکه بعد از اينکه بعضي از دنيا رفته اند حضرت با بعضي ديگر ازدواج کرده اند[2].