علم و دانش آنگاه نتيجه بخش و ثمرده خواهد بود كه با تفكّر و تدبّر همراه باشد. خواندن و فراگيري قرآن نيز آنگاه مفيد و مثمر خواهد بود كه با تدبّر و تفكّر همراه شود. از مهم ترين انتظاراتي كه امامان ما از شيعيان خويش داشته و دارند، اين است كه اهل انديشه و تفكر باشند. آنان اين توقّع را با بيانهاي مختلف ابراز نموده اند.



امام مجتبي عليه السلام مي فرمايد: «اُوصيكُمْ بِتَقْوَي اللّه و اِدامَةِ التَّفَكُّرِ، فَاِنَّ التَّفَكُّرَ اَبُو كُلِّ خَيرٍ وَ اُمُّهُ؛(9) شما [شيعيانم] را به پروا پيشگي و انديشيدن دائم سفارش مي كنم؛ زيرا تفكّر پدر و مادر [و ريشه و اساس] تمامي خوبيها است.»



در جاي ديگر فرمود: «عَلَيكُم بِالْفِكْرِ فَاِنَّهُ مَفاتيحُ اَبْوابِ الْحِكْمَةِ؛(10) بر شما [شيعيان] لازم است كه انديشه كنيد؛ زيرا فكر كليدهاي درهاي حكمت است.»



راستي اگر امّت اسلامي بيشتر انديشه و تفكّر مي كردند و به آن عمل مي نمودند، اين همه عقب ماندگي و مشكلات نداشتند و اين همه محل تاخت و تاز استعمارگران و ابرقدرتها قرار نمي گرفتند.



گاه دل مولا امام حسن عليه السلام بدرد آمده و با زبان گلايه اظهار مي دارد: «عَجِبْتُ لِمَنْ يتَفَكَّرُ في مَأْكُولِهِ كيفَ لا يتَفَكَّرُ في مَعْقُولِهِ فَيجَنِّبُ بَطْنَهُ ما يؤذيهِ وَ يودِعُ صَدْرَهُ ما يرْديهِ؛(11) در شگفتم از كسي كه در [چگونگي استفاده از] خوراكيهاي خود انديشه مي كند ولي درباره معقولات خويش انديشه نمي كند. پس از آنچه معده اش را اذيت مي نمايد دوري مي كند، در حالي كه سينه [و روح] خود را از پست ترين چيز پر مي كند.»



راستي در كدام مكتب و مذهب جز اسلام و تشيع پيدا مي كنيد كه اين همه بر علم و دانش، تدبّر و تفكر، انديشه و تعقل سفارش و تاكيد نموده باشند.