امام مجتبى عليه السلام شباهت بسيارى به رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم داشت. شايد در همان روزهاى آغازين حيات مباركش بود كه پيامبر خاتم صلى الله عليه و آله وسلم با نظاره جمال و كمال او فرمود: «أشبهتَ خَلقى و خُلقى10؛ تو از لحاظ آفرينش و خوى (صورت و سيرت) مانند من هستى.»



اين سخن مى تواند بيانگر لياقت، شايستگى و تربيت صحيح امام مجتبى عليه السلام باشد. شخصيت ممتازى كه بعدها مى بايست براى احراز منصب الهى «امامت» ـ كه همان وراثت و خلافت پيامبر اكرم و جانشينى وصى او است ـ برگزيده شود.



ابن صبّاغ مالكى در كتاب «الفصول المهمّة» چهره شكوهمند امام مجتبى عليه السلام را اين گونه به تصوير كشيده است:



«امام ابومحمد الحسن بن على، رنگى سپيد آميخته با سرخى داشت. ديدگانش درشت و سياه، گونه هايش هموار، موى وسط سينه اش نازك، موى ريشش انبوه، پشت گوشش پرمُو، بينى اش كشيده و برّاق همچون شمشيرى از نقره، مفاصلش درشت و شانه هايش از يكديگر دور، بود.



انسانى متوسّط القامه و مليح بود. نيكوترين صورت را داشت. با رنگ سياه خضاب مى كرد. مويش پر چين و كوتاه و قامتش رسا بود.»11