پيشواى دوم، هنگامى كه بر اثر شرائط نامساعدى كه قبلا تشريح شد، جنگ با معاويه را بر خلاف مصالح عالى جامعه اسلامى و حفظ موجوديت اسلام تشخيص داد و ناگزير، صلح و آتش بس را قبول كرد،فوق العاده كوشش نمود تا هدفهاى عالى و مقدس خودرا به قدر امكان از رهگذر صلح و به نحو مسالمت آميزتامين كند و از طرف ديگر ، چون معاويه به خاطربرقرارى صلح و قبضه نمودن قدرت ، حاضر به دادن همه گونه امتياز بود- به طورى كه ورقه سفيد امضاشده اى براى امام فرستاد ونوشت هرچه در آن ورقه بنويسد مورد قبول وى مى باشد. - امام از آمادگى اوحداكثر بهره بردارى را نموده و موضوعات مهم وحساس را كه در درجه اول اهميت قرارداشت و ازآرمانهاى بزرگ آن حضرت به شمار مى رفت، در پيمان صلح گنجانيد و از معاويه تعهد گرفت كه به مفاد قراردادعمل كند.



گرچه متن پيمان صلح در كتب تاريخى ، به طوركامل و بترتيب، ذكر نشده است بلكه هر كدام ازمورخان به چند ماده از آن اشاره نموده اند، ولى باجمع آورى مواد پراكنده آن از كتب مختلف مى توان صورت تقريبا كاملى از آن را ترسيم نمود. با يك نظركوتاه به موضوعاتى كه امام در قرار داد قيد نموده وبراى تحقيق آنها پافشارى مى كرد، مى توان به تدبيرفوق العاده اى كه حضرت در مقام مبارزه سياسى براى گرفتن امتياز از دشمن به كار برده، پى برد.



اينك پيش از آنكه هر يك از مواد صلحنامه راجداگانه مورد بررسى قراردهيم، متن پيمان صلح را كه در پنج ماده مى توان خلاصه كرد، ذيلا از نظر خوانندگان محترم مى گذرانيم: