اين سخن حضرت علي(ع) به فرزندش امام حسن(ع) صريح يكي از آيات قرآن است كه خداوند فرموده: "خدا شما را از شكم مادرانتان بيرون آورد، در حالي كه هيچ نمي دانستيد و ...".(1)

اين آيه شامل همه انسان ها مي شود. با اين تفاوت كه پيشوايان معصوم پس از تولد، با عنايت خداوند داراي علم خاص شدند. البته مانند ديگر انسان ها برخي از علوم و شناخت هاي عادي و روزمره زندگي را نيز فرا گرفتند.

بنابراين سخن حضرت هيچ منافاتي با مقام عصمت ندارد.

در عين حال اين جمله به فضل و عنايت خداوند نيز اشاره دارد كه انسان از خود هيچ علم و دانش ندارد و آنچه ياد مي گيرد، به واسطة بخشش و لطف خداوند است يا به طريق مستقيم كه به امامان معصوم(ع) داده مي شود و يا با در اختيار گذاشتن ابزارهاي شناخت مانند چشم و گوش و عقل و دل.

هم چنين سخن حضرت تشويق و ترغيبي به سوي دانش و معرفت است و اين كه از معارف الهي بايد بهره گرفت و هيچ عيب نيست كه به دنبال معرفت و دانش باشد، زيرا انسان در ابتداي آفرينش به همه چيز آگاه نبود، بلكه به مرور زمان و در اثر تجارب و شناخت هاي بسيار ديگر كه يافته، بر علم و دانش خود افزود.

بنابراين حضرت با اين سخن به فضيلت كسب علم و معرفت و لطف الهي بر انسان اشاره مي كند.

پي نوشت ها:

1. نحل (96) آية 78.