بازگشت

1. خدا محوري


از مهمترين انتظاراتي كه تمام انبيأ و اوليأ از بندگان خدا، داشته اند و دارند اين است كه مردم در كارها و رفتارها خدا محور باشند و رضايت الهي و خداوندي را در تمام امور محور و اساس قرار دهند.



امام حسن مجتبي عليه السلام نيز كه خود خدا محور و سراپا اخلاص بود، از امت اسلامي و شيعيان خويش توقّع و انتظار دارد كه رضايت الهي را محور فعّاليت خويش قرار دهند. اين توقّع را گاه با بيان زيان مردم محوري و خارج شدن از محور رضايت الهي ابراز مي دارد، آنجا كه فرمود:«مَنْ طَلَبَ رِضَي اللّهِ بِسَخَطِ النّاسِ كَفاهُ اللّهُ اُمُورَ النّاسِ وَ مَنْ طَلَبَ رِضَي النّاسِ بِسَخَطِ اللّهِ وَكَلَهُ اللّهُ اِلَي النّاسِ؛(3) هر كس رضايت خدا را بخواهد هر چند با خشم مردم همراه شود؛ خداوند او را از امور مردم كفايت مي كند و هر كس كه با به خشم آوردن خداوند دنبال رضايت مردم باشد، خدا او را به مردم وا مي گذارد.»



و گاه فوائد خدا محوري و در نظر گرفتن رضايت الهي را به زبان مي آورد و مي فرمايد: «اَنَا الضّامِنُ لِمَنْ لَمْ يهْجُسْ في قَلْبِهِ اِلاّ الرِّضا اَنْ يدْعُوَ اللّهَ فَيسْتَجابُ لَهُ؛(4) من ضمانت مي كنم براي كسي كه در قلب او چيزي نگذرد جز رضا[ي خداوندي]، كه خداوند دعاي او را مستجاب فرمايد.»



راوي از حضرت امام حسن عليه السلام اين مهمّ را چنين نقل مي كند: امام حسن عليه السلام روز عيد فطر بر گروهي از مردم گذر كرد كه مشغول بازي و خنده بودند، بالاي سر آنها ايستاد و فرمود: «اِنَّ اللّهَ جَعَلَ شَهْرَ رَمَضانَ مِضْمارا لِخَلْقِهِ فَيسْتَبِقُونَ فيهِ بِطاعَتِهِ اِلي مَرْضاتِهِ فَسَبَقَ قَوْمٌ فَفازُوا وَ قَصَّر آخَرُونَ فَخابُوا؛(5) به راستي، خداوند ماه رمضان را ميدان مسابقه براي خلق خود قرار داده است تا به وسيله طاعت او براي جلب رضايت خداوند بر يكديگر سبقت گيرند. مردمي سبقت گرفتند و كامياب گشتند و ديگران كوتاهي كردند و ناكام ماندند.»



رسيدن به رضايت الهي آرزوي تمام انبيأ بوده است. لذا در روايت آمده است كه «موسي عليه السلام عرض كرد: خدايا! مرا به عملي راهنمايي كن كه با انجام آن به رضايت تو دست يابم. خداوند وحي كرد كه اي فرزند عمران! رضايت من در سختي و گرفتاري تو است كه طاقت آن را نداري. موسي به سجده افتاد و مشغول گريه شد...، سرانجام وحي شد كه اي موسي! رضايت من در رضايت تو به قضا و تقديرات من است.»(6)

پاورقي

1. اسمأ بنت عميس از زنان سعادتمند شمرده مي شود، او اوّل همسر جعفر بن ابي طالب بود كه از او سه پسر آورد بنام، عبدالله (شوهر حضرت زينب)، عون و محمّد. پس از شهادت جعفر در جنگ موته، با ابوبكر ازدواج نمود كه محمد بن ابوبكر را به دنيا آورد و بعد از ابوبكر با امير مؤمنان عليه السلام ازدواج كرد كه ثمره آن پسري به نام يحيي بود.



2. بحار الانوار، ج 43، ص 238 و ر. ك: هاشم معروف الحسني، سيرة الائمة الاثني عشر (قم، منشورات الشريف الرضي) ج 1، ص 462.



3. محمدي ري شهري، ميزان الحكمة، ج 4، ص 153.



4. بحار الانوار، ج 43، ص 351.



5. تحف العقول (همان)، ص 410، شماره22.



6. منتخب ميزان الحكمه، محمدي ري شهري، ص 221، شماره 2628.