امام مجتبى عليه السلام داراى فضايل فراوانى است كه خلاصه آن را تحت سه عنوان زير بيان مى كنيم:

1. تبار پاك



از مهم ترين فضايل آن امام وارسته اين است كه پدرش على مرتضى، دومين شخصيّت برجسته جهان اسلام و مادرش فاطمه زهرا، نخستين بانوى نمونه اسلام و نياى ارجمندش، آخرين پيام آور خداى يكتا است. جدّه فداكارش اوّلين بانوى مسلمان، حضرت خديجه بنت خويلد است؛ بانويى كه تا پايان عمر، يار و غمگسار روزهاى غريبى پيامبر بود و با بذل و بخشش اموال خويش، روند و حركت دين نوپاى محمدى را شتاب بيشترى داد.



جعفربن ابيطالب، عموى شايسته و والامقام امام مجتبى و حضرت حمزه سيّدالشّهداء، عمّ پدرش حيدر كرّار است.



امام مجتبى عليه السلام ميوه شاخسار آن درختى است كه ريشه اش استوار، ساقه ها، شاخه ها و برگهايش بهترين ساقه ها، شاخه ها و برگها.

2. آيات آسمانى



از برجسته ترين فضايل امام مجتبى عليه السلام اين است كه او جزو اصحاب كساء و آل عبا و از اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم است؛ اهل بيتى كه آيات فراوانى در شأن ايشان نازل شده است. آيه تطهير از جمله آن آيات است:



عمر بن ابى سلمه (پسر همسر رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم ) مى گويد: پيامبر در خانه امّ سلمه حضور داشت كه اين آيه نازل شد: «انّما يُريدُ اللّه ليُذهب عنكم الرّجس اهل البيت و يطهّركم تطهيراً»17؛ خداوند اراده كرده است كه از شما اهل بيت، پليدى را بزدايد و پاكيزگيتان بخشد.



در اين هنگام حضرت، دخترش فاطمه و پسرانش حسن و حسين را فراخواند و عبائى را بر سرآنها افكند و در حالى كه على پشت سر او ايستاده بود، فرمود: «اللّهمّ هؤُلاء اهلُ بيتى فَاَذْهَبْ عَنهُمُ الرّجسَ و طَهِّرْهُم تَطهيراً؛ پروردگارا! اينان اهل بيت من هستند، پس پليدى را از آنان دور فرما و آنان را پاكيزه گردان».



امّ سلمه از آن حضرت پرسيد: آيا من نيز جزو آنان هستم؟ رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم پاسخ داد: «تو در جايگاه خودت هستى، جايگاه تو بسيار نيكو است».18



حضور امام مجتبى عليه السلام در جريان «مباهله» نيز نشانه اعتبار و اهميّتى است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم براى امام مجتبى عليه السلام قائل شده است. و نيز حضور آن حضرت در «بيعت رضوان» و بيعت نمودن پيامبر با او، جايگاه رفيع آن امام همام را نشان مى دهد.19

3. روايات نبوى صلى الله عليه و آله وسلم



با توجه به اصالت خانوادگى و تربيت علوى و فاطمى است كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم امام مجتبى عليه السلام و برادر بزرگوارش را با چنين جملاتى مى ستايد:



«و هما خير أهل الأرض20؛ و آن دو (حسنين) بهترين فرد روى زمين هستند».



«و هما سيّدا شباب اهل الجنّة21؛ و آن دو سرور جوانان اهل بهشتند».



«و هما من العترة (أهل البيت) التى لا تفترق عن القرآن الى يوم القيامة، و لن تضلّ اُمّةٌ تمسّكت بهما22؛ آن دو متعلق به خانواده عترت هستند و تا روز قيامت از قرآن جدا نمى شوند؛ در صورتى كه امت به آن دو تمسّك جويند، هرگز گمراه نخواهند شد».



و در مورد امام حسن مجتبى عليه السلام فرمود:



«لوكان العقل رجلاً لكان الحسن23؛ اگر عقل به شكل مردى مجسّم مى شد؛ همانا حسن بود».