ناتواني شديد عثمان در حاكميت، تبعيض ها، قوميت گرايي ها، بخشش هاي بي حساب و كتاب از بيت المال و ده ها مشكل ديگر، سبب شد تا جبهه اي معترض و عدالت خواه از مردم مدينه در برابر او صف آرايي كنند. عثمان به تحريك شماري از عناصر سودجو و فرصت طلب، مانند طلحه، زبير و عمرو عاص كشته شد و خلافت به امام علي رسيد. امام (عليه السلام) با وجود اين كه او را حاكمي عادل نمي دانست، ولي از فتنه قتل او نيز ناخشنود بود؛ زيرا مي دانست اين آشوب، آشوب هاي ديگري در پي خواهد داشت.



نشان دادن موضعي شفاف از سوي امام، بهانه اي براي عناصر سودجو شد تا آن را بهانه اي براي قدرت طلبي خود قرار دهند. امام علي (عليه السلام) حكومت خود را با عدالت پيش مي برد و آنان كه به زراندوزي هاي زمان عثمان خو كرده بودند و هماناني كه مردم را به قتل او تشويق مي كردند، پس از مدتي كه اوضاع را به فراخور حال خود نديدند، پيراهن خونين عثمان را دستاويز مقاصد پليد خود ساختند. و در بصره به اخلال گري و آشوب طلبي دست زدند. امام علي (عليه السلام) فرزند بزرگ خود امام حسن (عليه السلام) را براي جلب مشاركت مردم در ستيز با پيمان شكنان به كوفه فرستاد.(1) برخي از مردم وقتي او را ديدند كه مي خواهد براي آنان سخنراني كند، زير لب مي گفتند: «خدايا! زبانِ زاده دختر پيامبرمان را گويا گردان». امام مجتبي به سبب بيماري اي كه داشت، به ستوني تكيه كرد و سخنان بسيار شيوا و رسايي ايراد كرد. او پس از سپاس و ستايش خداوند، به بيان مناقب پدر بزرگوارش پرداخت و سخنراني گيرا و رسايي ايراد فرمود.(2)



مردم پس از شنيدن سخنان امام مجتبي (عليه السلام) آمادگي خود را براي شركت در جنگ و ياري امام علي (عليه السلام)اعلام كردند و امام مجتبي توانست سپاه انبوهي را براي جنگ در ركاب اميرالمؤمنين (عليه السلام) گرد آورد