بازگشت

پاسخ هاي امام حسن(ع) به پدرش


393 ـ ابو نعيم با سند خود از حارث نقل كرده است:



[ اميرمؤمنان] على عليه السلام از فرزند خود، حسن بن علىّ عليه السلام درباره چند چيز سؤال كرد؛ فرمود: فرزندم! درست كردارى چيست؟ حسن عليه السلام عرض كرد؛ پدرجان! درست كردارى، ناپسندها را با پسنديده ها برطرف كردن.



فرمود: شرف چيست؟ عرض كرد: با خويشان نزديكى كردن، و خطاهاى ايشان را تحمّل كردن، و با برادران [ ايمانى] خود هماهنگ بودن، و پناهنده هاى خود را حفظ كردن.



فرمود: جوانمردى چيست؟ عرض كرد: پاكدامنى، و سامان بخشى مال [و پيراستن آن از حرام و شبهه].






فرمود: كِنِسى چيست؟ عرض كرد: اندك ها را ديدن، و بى ارزش ها را [ ازنيازمند آن[ بازداشتن.



فرمود: پستى چيست؟ عرض كرد: خود را نگه داشتن و همسر خود را وا گذاشتن.




فرمود: سماحت چيست؟ عرض كرد: از دشوار و آسان، بخشيدن است.



فرمود: بُخل چيست: عرض كرد: اين است كه انفاق هاى خود را، ازدست رفته بدانى.



فرمود: برادرى چيست؟ عرض كرد: ياور هم بودن در سختى و آسانى ها.



فرمود: ترس چيست؟ عرض كرد: حمله كردن بر دوست، و از دشمن خوددارى كردن.



فرمود: غنيمت چيست؟ عرض كرد: علاقه به تقوا و بى علاقه بودن به دنيا، غنيمتى [بى رنج و] گوارا است.


فرمود: حلم چيست؟ عرض كرد: خشم خود را فروبردن و بر خود مسلّط بودن.



فرمود: بى نيازى چيست؟ عرض كرد: خشنود بودن آدمى به آنچه خدا برايش مقدّر كرده است، هرچند اندك باشد، و حقّا كه بى نيازى، بى نيازىِ دل است.


فرمود: فقر چيست؟ عرض كرد: دلِ آدمى به هر چيزى آزمند بودن.



فرمود: عزّت و نيرومندى چيست؟ عرض كرد: دلاور بودن، و با نيرومندترين مردم هماورد شدن.



فرمود: ذلّت چيست؟ عرض كرد: به هنگام راستى ها و درستى ها، هراسيدن [ ، و هنگام آسيب ها، فغان كردن].



فرمود: ناتوانى در سخن چيست؟ عرض كرد: هنگام سخن گفتن، با ريش بازى كردن، و آب دهان فراوان [فروبردن].


فرمود: بى باكى چيست؟ عرض كرد: با مثل خود برخورد كردن [و هماورد [شدن.



فرمود: زحمت و دردسر چيست؟ عرض كرد: سخن گفتن درباره چيزى بى فايده.



فرمود: بزرگى [و سرافرازى] چيست؟ عرض كرد: هنگام ضرر و زيان [نيز[ ببخشى، و از گناه ديگران درگذرى.



فرمود: فهم و دريافت كردن چيست؟ عرض كرد: هر چه به دل بسپارى، نگه دارد.



فرمود: حماقت چيست؟ عرض كرد: با امام خود دشمنى كردن و سخن خود را بر او بلند كردن.




فرمود: نيكى ستايش چيست؟ عرض كرد: [صفات] زيبا را آوردن، و [صفات [زشت را ترك كردن.



فرمود: دورانديشى چيست؟ عرض كرد: بردبارىِ مدام، و مداراكردن با حكمرانان.



فرمود: سفاهت چيست؟ عرض كرد: از پى پستى ها رفتن وهمنشين شدن باگمراهان.


فرمود: غفلت چيست؟ عرض كرد: مسجد را رها كردن و پيروى كردن از فسادآورها.



فرمود: حرمان چيست؟ عرض كرد: بهره در دسترس را رهاكردن.



فرمود: مُفسِد كيست؟ عرض كرد: كسى كه در [تدبير] مال خود كم عقلى كند، و در [حفظ [ناموس خود سهل انگارى نمايد.